فقر آهن یکی از انواع شایع کم‌خونی است که زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی آهن نداشته باشد. آهن یک ماده معدنی مهم است که به ساخت هموگلوبین کمک می‌کند. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به تمام قسمت‌های بدن می‌رساند. وقتی آهن کافی نباشد، بدن نمی‌تواند هموگلوبین کافی تولید کند و در نتیجه، اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها و بافت‌ها کاهش می‌یابد.

علل کم‌خونی فقر آهن می تواند عواملی مانند:رژیم غذایی کم آهن، باشد  اگر غذاهای حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، سبزیجات برگ‌دار، حبوبات و غلات غنی‌شده به اندازه کافی مصرف نشود.

از دست دادن خوناز دلایل دیگر فقر آهن است : مثلاً در اثر خونریزی‌های شدید قاعدگی، زخم‌های گوارشی یا تصادفات.

رشد سریع در کودکان و نوجوانان، به‌خصوص در دوران رشد سریع، نیاز به آهن افزایش می‌یابد و ممکن است فقر آهن اتفاق بیفتد.

مشکلات جذب آهن : برخی بیماری‌ها یا مشکلات گوارشی می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.

علائم  که کم‌خونی و  فقر آهن ایجاد می کند :خستگی و ضعف مداوم، رنگ‌پریدگی پوست و مخاط (مثل داخل پلک‌ها)

سرگیجه یا سردرد،تنگی نفس،کاهش تمرکز و یادگیری و تپش قلب و تمایل به خوردن چیزهای غیرمعمول مثل یخ یا خاک (یک حالت به نام پیکا)

پیشگیری و درمان در فقر آهن با  تغذیه مناسب،  مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، اسفناج، عدس، لوبیا و غلات غنی‌شده با آهن.مفید می باشد.

ویتامین: مصرف ویتامین C مثل پرتقال، لیمو و گوجه‌فرنگی) به جذب بهتر آهن از غذاها کمک می‌کند.

مکمل‌های آهن: در موارد شدید، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن تجویز کند.

معاینات منظم**: به‌خصوص برای کودکان، زنان باردار و افرادی که در معرض خطر هستند. سایر دلایل کم‌خونی شامل کمبود ویتامین‌هایی مانند B12 و فولات، بیماری‌های مزمن یا مشکلات ژنتیکی مانند تالاسمی است.

اگر علائمی مانند خستگی مداوم، بی‌حوصلگی یا رنگ‌پریدگی دارد، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا با انجام آزمایش خون، علت کم‌خونی تشخیص داده شود و درمان مناسب آغاز گردد. تشخیص به‌موقع و درمان کم‌خونی می‌تواند به بهبود سلامت و رشد کودک کمک زیادی کند.

            دکتر  هادی متقی پیشه

فوق تخصص خون و سرطان کودکان و عضو هیت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز